مشارکت در نوآوری

یادم می‌آید درباره نوآوری‌هایی صحبت می‌کردیم که زندگی مردم را شکل می‌دهند و دگرگون می‌کنند، و RFID یکی از همان فناوری‌های جذابی است که می‌تواند جهان را تغییر دهد. امکانات RFID واقعاً بی‌پایان‌اند، و قدرتمندترین آن‌ها شاید هنوز حتی اختراع نشده باشند.

امروزه ما از RFID برای کارهای ساده‌ای مثل ردیابی کالاها در خط تولید استفاده می‌کنیم، اما این فناوری توانایی‌های بسیار بیشتری دارد. RFID می‌تواند از یک تگ ساده‌ی چاپی با سیم‌پیچ غیرفعال، به یک فرستنده‌ی رادیویی کامل و قدرتمند تبدیل شود — و این همان مسیری است که ما را به نوآوری بعدی که زندگی مردم را تغییر می‌دهد، یعنی اینترنت اشیاء (IoT)، می‌برد.

یادتان هست قانون مور (Moore’s Law) را؟ همان قانونی که پیش‌بینی کرد تعداد ترانزیستورهایی که می‌توان روی یک تراشه‌ی سیلیکونی قرار داد، هر ۱۸ ماه دو برابر می‌شود؟ این قانون از سال ۱۹۶۵ وجود دارد و هنوز هم معتبر است. حتی اگر رایانش معمولی به اشباع رسیده باشد، اینترنت اشیاء می‌تواند مسیر تازه‌ای برای ادامه‌ی قانون مور فراهم کند. تگ‌های RFID هوشمندتر خواهند شد؛ حتی ممکن است شامل ماژول‌های Wi-Fi، سیم‌کارت یا رادیوهای چندحالته‌ی LTE نیز بشوند. در این صورت، کاربردهای باورنکردنی ممکن خواهند شد. تصور کنید بتوانید فرم‌های کاغذی یا نامه‌ها را با RFID ردیابی کنید. رادیوهای بسیار کوچکی می‌توانند داخل گیره‌های کاغذ یا تمبرها قرار بگیرند. این رادیوها می‌توانند اطلاعات را روی یک چیپ حافظه‌ی بسیار کوچک ذخیره کرده و بلافاصله داده‌های مربوط به بسته یا نامه را به یک دستگاه منتقل و آپلود کنند تا مسیر ارسال آن مشخص شود.

RFID: سیر تحول یک فناوری؛ از جنگ جهانی دوم تا بازار مصرف‌کننده

فناوری‌ای قدیمی که نخستین‌بار در دوران جنگ جهانی دوم برای پروتکل‌های ارتباطی مختلف به‌کار گرفته شد، به چیزی تبدیل شد که امروزه آن را به نام شناسایی با فرکانس رادیویی (RFID) می‌شناسیم؛ فناوری‌ای که اکنون به‌صورت جهانی در حال استفاده برای ردیابی اقلام باارزش، دارایی‌های شخصی و همچنین اهداف امنیتی است. باب ویولینو در نشریه RFID Journal اشاره می‌کند:

ماریو دبلیو. کاردولو مدعی است که نخستین حق ثبت اختراع در آمریکا برای تگ RFID فعال با حافظه قابل بازنویسی را در ۲۳ ژانویه ۱۹۷۳ دریافت کرده است. در همان سال، چارلز والتون، کارآفرینی از کالیفرنیا، حق اختراع یک ترانسپاندر غیرفعال برای باز کردن در بدون کلید را دریافت کرد. در این سیستم، یک کارت دارای ترانسپاندر سیگنالی به گیرنده‌ای در نزدیکی در ارسال می‌کرد و اگر گیرنده شماره شناسایی معتبری را شناسایی می‌کرد، در باز می‌شد. والتون این فناوری را به شرکت‌هایی مانند Schlage (تولیدکننده قفل) واگذار کرد.

صنعت هتل‌داری در ابتدا با احتیاط به RFID روی آورد، اما اکنون این فناوری به استاندارد این صنعت تبدیل شده است.

RFID چیست؟

RFID یک فناوری ردیابی دارایی از راه دور یا خودتأمین‌شونده است. این فناوری شامل یک آنتن است که از طریق یک میدان رزونانسی، انرژی را برای راه‌اندازی یک میکروپروسسور فراهم می‌کند. این میکروپروسسور داده‌های رمزنگاری‌شده را به‌صورت بی‌سیم با گیرنده تبادل می‌کند. مجموعه آنتن، تراشه و پروتکل رمزگذاری همان چیزی است که به آن «تگ RFID» گفته می‌شود. از این فناوری برای ردیابی اقلام مهم مانند کانتینرهای حمل‌ونقل، وسایل گران‌قیمت، و حتی خودروها استفاده می‌شود. نکته جالب اینکه این فناوری از امواج رادیویی (شبیه به موج FM رادیویی) استفاده می‌کند، بنابراین می‌تواند بدون نیاز به دید مستقیم از شیشه و هوا عبور کند (هرچند با لباس‌های ضخیم یا دیوارها مشکل دارد).

در آمریکای شمالی، رایج‌ترین کاربرد تگ‌های RFID در سیستم‌های پرداخت عوارض جاده‌ای است؛ خودروها بدون توقف از ایستگاه عبور کرده و هزینه به‌طور خودکار کسر می‌شود.

تگ‌های RFID را می‌توان به‌راحتی پنهان کرد؛ آن‌ها را می‌توان داخل جعبه بازی، کتاب، و حتی لباس جاسازی کرد (هرچند هزینه بالای آن‌ها مانع از استفاده گسترده در پوشاک می‌شود). بیشتر کارت‌های اعتباری جدید، کارت‌های وفاداری و سیستم‌هایی مانند Apple Pay یا Google Pay دارای RFID داخلی هستند.

این تگ‌ها معمولاً نیازی به باتری ندارند، چراکه از میدان رادیویی تغذیه می‌کنند، و با نداشتن قطعات مکانیکی، می‌توانند برای سال‌ها کار کنند. گیرنده‌های RFID هم می‌توانند پنهان شوند و امروزه طرح‌هایی برای تعبیه آن‌ها در کف فروشگاه‌ها، سقف، قفسه‌ها و درگاه‌های ورودی وجود دارد. چالش اصلی، هزینه‌ی گیرنده‌هاست: یک گیرنده دستی حدود ۸۰۰ دلار و گیرنده‌های ثابت ورودی فروشگاه‌ها بیش از ۲۰۰۰ دلار قیمت دارند. البته این هزینه‌ها معمولاً با کاهش دزدی و صرفه‌جویی در زمان موجودی‌گیری جبران می‌شود. اما بزرگ‌ترین هزینه مربوط به نرم‌افزارهای پس‌زمینه‌ای است که وظیفه‌ی ثبت و مدیریت تگ‌ها را دارد. نرم‌افزارهایی از شرکت‌هایی مانند SAP، که معمولاً بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار دلار هزینه دارند.

در حال حاضر به‌دلیل ناسازگاری رمزگذاری‌ها، امکان ردیابی کالا بعد از خروج از فروشگاه وجود ندارد. شاید روزی همه تگ‌های RFID از یک استاندارد مشترک استفاده کنند، اما فعلاً چنین هم‌گرایی‌ای دور از ذهن است. از همین رو، توجه صنعت به سمت مفهومی نو با عنوان اینترنت اشیا (IoT) معطوف شده است: اتصال هرچه بیشتر اشیا به اینترنت برای بهبود امنیت، مدیریت دارایی، و یافتن کودکان گمشده یا پیشگیری از سرقت.

ورود RFID به دنیای بازی

شرکت Activision نخستین شرکت بزرگ در حوزه بازی بود که RFID را وارد بازی‌های خود کرد. این شرکت با مجموعه بازی Skylanders (اسکای‌لندرز)، یک جهان مجازی با استفاده از کارتون‌های تلویزیونی، تبلیغات مجلات کودک و فروشگاه‌های بازی ساخت. Skylanders بیش از ۲ میلیارد دلار فروش داشته است. در پایه‌ی هر فیگور Skylanders یک چیپ RFID تعبیه شده که با قرار گرفتن روی «پورتال قدرت»، خوانده می‌شود و شخصیت در دنیای بازی ظاهر می‌گردد. اطلاعات سطح پیشرفت بازیکن در همان فیگور ذخیره می‌شود و بازیکن می‌تواند آن را به خانه دوستانش ببرد و ادامه بازی دهد. رقابت میان بازیکنان برای داشتن فیگورهای خاص و باز کردن مأموریت‌های ویژه باعث حفظ تعامل اجتماعی در دنیای بازی شده است.

Disney نیز با مشاهده موفقیت Activision و همچنین اجرای RFID در پارک‌های تفریحی‌اش، وارد دنیای بازی با محصول Disney Infinity شد. این شرکت نیز از همان تراشه‌های RFID شرکت NXP استفاده کرد و ترکیبی از سبک‌های بازی LEGO و Minecraft را در قالب «جعبه اسباب‌بازی» خود به کار گرفت. کاربران می‌توانستند با خرید شخصیت‌های مختلف، دنیای منحصربه‌فرد خود را بسازند. دیزنی همچنین با «دیسک‌های قدرت» به کاربران امکان افزودن محتوای ویژه را داد. Disney Infinity طی دو سال بیش از ۲ میلیارد دلار فروش داشت و هم‌زمان فروش فیلم‌های مرتبط را نیز افزایش داد، زیرا کودکان پس از بازی، علاقه‌مند به تماشای داستان‌های شخصیت‌ها نیز می‌شدند.